تفاوت سرمایه و جاری شرکاء در حسابداری موضوعی برجسته و مهم است کا در اینجا به آن می پردازیم، وجود سرمایه در اکثر مشاغل و کسب و کار ها  یک نیاز اولیه و مهم جهت استارت و کسب درآمد می باشد ،  سرمایه در حسابداری و چگونگی مدیریت آن برای برنامه ریزی های بودجه و هزینه بسیار مهم و اساسی است. سرمایه یک مفهوم اساسی در تجارت است ، هر شرکتی که از سرمایه بیشتری برخوردار باشد نسبت به رقبای خود عملکرد مناسب و بهتری دارد.
از طرفی حساب جاری شرکا، تبادل مالی میان  شرکت و شرکا را برای حسابدار مشخص می‌سازد که در سرفصل‌های حسابداری در قسمت سمت راست ترازنامه و در بخش بدهی‌های جاری قرار می‌گیرد. مانده این حساب در پایان سال مالی، با توجه به میزان برداشتی‌ها و واریزی شرکا، می‌تواند به صورت بدهکار یا بستانکار باشد.حساب جاری شرکا حمایتی از حساب سرمایه است و طبق مفاد سند مشارکت تهیه می‌گردد. در ادامه به تعریف هر کدام از این دو اصطلاح مهم و همچنین تفاوت سرمایه و جاری شرکاء در حسابداری می پردازیم.

سرمایه

سرمایه به مجموعه دارایی هایی گفته می شود که به صورت خالص و حاصل کسر کلیه بدهی ها از آن به دست می آید و با سرمایه گذاری آن به روش های گوناگون، هم به صورت سرمایه گذاری فیزیکی و هم به صورت سرمایه گذاری مالی و غیره امکان افزایش ثروت وجود دارد.

به عنوان مثال برای سرمایه گذاری فیزیکی می توان خرید املاک و مستغلات و طلا اشاره کرد و برای مثال برای سرمایه گذاری مالی می توان به خرید سهام یک شرکت اشاره کرد، که ارزش آن به پشتوانه یک دارایی دیگر تعیین و مشخص می شود.

سرمایه در حسابداری

سرمایه در حسابداری شامل وجوه نقد و سایر دارایی های مالی است. که توسط یک فرد یا تجارت نگهداری می شود و تمامی منابع مالی مورد استفاده برای رشد و پیشرفت و ایجاد ثبات مالی است. سرمایه می تواند شامل وجوهی باشد که در حساب سپرده نگهداری می شود ، یا ماشین آلات ملموس مانند تجهیزات تولید ، ماشین آلات ، ساختمان های ذخیره سازی و غیره که از ارزش پولی بالایی برخوردار هستند.

به این نکته هم توجه داشته باشید که اقلام و مواد اولیه ای که در تولید از آن ها استفاده میکنید ، جزء سرمایه تلقی نمی شود . در اینجا به نمونه هایی از انواع سرمایه اشاره می کنیم : موجودی نقد ، املاک و ساختمان ، نرم افزار ها، اتومبیل ها ، نام های تجاری و غیره .

سرمایه می‌تواند دارای معانی مختلف و گوناگونی باشد. معنی دقیق و آشکار آن به مفهومی که کلمه سرمایه در آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، بستگی دارد. معمولاً ، به منابع مالی مورد استفاده سـرمایه گفته می‌شود.

انواع سرمایه در حسابداری

✅سرمایه ثبت شده یا حساب سرمایه

سرمایه ثبت شده همان حساب سـرمایه در بخش حقوق صاحبان سهام در ترازنامه است. حساب سـرمایه برابر است با تعداد سهام عادی منتشر شده ضربدر قیمت اسمی هر سهم (در ایران قیمت اسمی هر سهم عادی ۱۰۰۰ ریال یا ۱۰۰ تومان است). به عبارتی حساب سـرمایه نشان می دهد شرکت چه میزان سرمایه از طریق انتشار سهام عادی جذب کرده است.

✅سرمایه استقراضی

شرکت قادر است با وام گرفتن سرمایه مورد نیاز خود را جذب کند. این سرمایه از نوع بدهی است و می توان آن را از طریق منابع خصوصی یا دولتی بدست آورد. برای شرکت‌های ثبت شده، عموماً به معنای استقراض از بانک‌ ها و سایر مؤسسات مالی یا منتشر کردن اوراق بدهی است. برای مشاغل کوچک (غیر شرکتی)، منابع سرمایه می تواند شامل دوستان و خانواده نیز باشد.

باید این نکته را هم مورد توجه قرار دهید که کلیه بدهی های شرکت به عنوان سرمایه ی استقراضی محسوب نمی شوند ، فقط بدهی هایی که شامل بهره می شوند مانند وام یا اوراق بدهی، در این طبقه قرار می گیرند .

✅سرمایه در گردش

سرمایه در گردش یک شرکت، نقدینگی شرکت یا دارایی هایی با نقد شوندگی بالا را شامل می شود. به عبارتی دیگر سرمایه در گردش مساوی است با دارایی های جاری منهای بدهی های جاری. این بخش از سـرمایه برای عملیات های روزمره ی شرکت مورد استفاده قرار می گیرد.

حساب جاری شرکاء

حساب جاری شرکاء حسابی است که صرفا جهت دریافت ها و پرداخت های نقدی شرکاء و سهامداران با شرکت استفاده می گردد. حقوق،پاداش،سود تضمین شده( بهره) سرمایه وسهم سود هر شریک دربستانکار این حساب وبرداشت های نقدی وغیر نقدی و سهم زیان هر یک از شرکاء در بدهکار آن ثبت می شود مانده بدهکارحساب جاری شریک در هر زمان نشانگر میزان مطالبات شرکت از شریک ومانده بستانکارآن نشان دهنده بدهی شرکت می باشد حساب جاری شرکا یک حساب دایمی بوده ومانده آن در پایان دوره مالی به دوره بعد انتقال می یابد.

این سرفصل حساب ، در سمت بدهی‌های ترازنامه بعضی از شرکت‌های خصوصی مشاهده می‌شود و مبالغ آنها هم در بیشتر موارد بسیار بالا و در بعضی مواقع غیر قابل مقایسه با سایر اقلام ترازنامه است.

معمولا”حسابرسان و ممیزان مالیاتی به این سرفصل با دید «فروش‌ها یا در آمدهای ثبت نشده» نگاه می کنند.

سوال آنها این است که چرا هر ساله شرکاء (صاحبان سرمایه) باید به طور مرتب مبالغی را از جیب خود به شرکت واریز کنند.
در بعضی از شرکت‌ها مشاهده می‌شود که این سرفصل حساب هر سال نسبت به سال قبل متورم تر می‌شود. که در ادامه بیشتر در این باره توضیح میدهیم.

موارد استفاده از حساب جاری شرکاء

حساب جاری شرکاء یک حساب با ماهیت مانده بستانکار و مانده بدهکار می باشد. بدین معنی که یکبار زیر مجموعه حساب کل سایر حسابهای دریافتنی و یکبار زیر مجموعه حساب کل سایر حسابهای پرداختنی تعریف می گردد.در واقع در بستانکار بودن این حساب نشان دهنده بدهکاری شرکت به سهامداران است و بدهکار بودن این حساب نشان دهنده بدهکاری سهامداران به شرکت است.
این حساب یک حساب کمکی برای حسابداران بشمار می رود که تبادل مالی میان شرکت وشرکاء را نشان می دهد.
هنگام دریافت پول از سهامدار (مثال: واریزی توسط آقای احمدی به حساب بانک ملی شرکت)
بانک ریالی / بانک ملی
جاری شرکاء / آقای احمدی
هنگام پرداخت پول به سهامدار (مثال: پرداخت به آقای احمدی از حساب بانک ملی شرکت)یا همون برداشت شرکا:
جاری شرکاء / آقای احمدی
بانک ریالی / بانک ملی

ثبت های غیر مجاز با حساب جاری شرکاء

از حساب جاری شرکاء نباید در راستای فعالیتهایی مانند وصول مطالبات، پرداخت بدهی ها وهمچنین انجام هزینه ها استفاده کرد به عبارت دیگر ثبت های ذیل از طریق جاری شرکاء غیر مجاز می باشد.

هزینه ها ۰۰۰/۰۰۰
جاری شرکاء ۰۰۰/۰۰۰

خرید ۰۰۰/۰۰۰
جاری شرکاء ۰۰۰/۰۰۰

جاری شرکاء ۰۰۰/۰۰۰
حسابهای دریافتی ۰۰۰/۰۰۰

حساب پرداختی ۰۰۰/۰۰۰

جاری شرکاء ۰۰۰/۰۰۰

حسابرسی حساب جاری شرکاء

حسابرس، نخست باید با این دید به این سرفصل حساب نگاه کند و رسیدگی‌های خود را با توجه به عنوان صحیح آن انجام دهد. البته نمی‌توان نتیجه‌گیری کلی کرد که در هر جا که حساب جاری شرکا وجود دارد، در آنجا حتما فروش‌ها یا درآمدهایی در سرفصل «درآمد»‌ها ثبت نشده است.

ممکن است شرکتی در سال‌های اول یا دوم بعد از تاسیس با مشکلات نقدینگی روبه‌رو شود و حتی زیان‌ده هم باشد، ولی این عمل تا چه زمانی می‌تواند ادامه داشته باشد؟
آیا صاحبان سرمایه چنین شرکت‌هایی نمیدانند که اگر پول خود را به صورت سپرده ثابت بلند مدت نزد بانک‌ها می‌گذاشتند، می‌توانستند بدون هیچ مشکلی، سود سرمایه گذاری خود را بیشتر از سود احتمالی یا زیان شرکتی که در آن سرمایه گذاری کرده بودند، به‌دست آورند.

به همین دلیل آنها : حساب‌های دیگری از قبیل قیمت تمام شده کالای فروش رفته، و سایر مدارک و مستندات از قبیل گزارش‌های تولید، میزان اضافه کاری کارکنان، حواله‌های خروج که نزد نگهبانی بایگانی می‌شود و … را با دقت رسیدگی میکنند و به هر ثبت حسابداری که بدهکار آن حساب‌های «صندوق» یا «بانک» هستند و بستانکار آنها «جاری شرکا»، با تردید نگاه و رسیدگی میکنند.
به عبارت دیگر، به‌دنبال درآمدهای ثبت نشده بگردد و این اعتقاد را داشته باشد که بالا بودن مبلغ مانده بستانکار حساب جاری شرکا و افزایش مانده آن در سنوات بعد، به احتمال بسیار زیاد به علت ثبت نشدن کلیه درآمدها و فروش‌ها بوده است.

ادعای حسابرسان درباره جاری شرکاء

✅ممکن است واقعا نام سرفصل «جاری شرکا» با مواردی که تحت آن سرفصل ثبت شده، همخوانی داشته باشد ولی در رسیدگی‌ها باید اصل و مبنا را چنین قرار داد که این سرفصل نماینده درآمدهای ثبت نشده است، مگر اینکه عکس این مطلب ثابت شود.
در رسیدگی به این سرفصل حساب، هر موردی را باید با تعمق بررسی کرد. چرا شرکا به طور مرتب وجه نقد وارد شرکت می‌کنند؟ آیا شرکت واقعا با کمبود نقدینگی روبه‌رو است؟

✅چرا هر ساله شرکا (صاحبان سرمایه) باید به طور مرتب مبالغی را از جیب خود به شرکت واریز کنند. در بعضی از شرکت‌ها مشاهده می‌شود که این سرفصل حساب هر سال نسبت به سال قبل متورم تر می‌شود. یک حسابرس باید از خود بپرسد که صاحبان سرمایه آن شرکت چه نفعی از ادامه فعالیت آن شرکت می‌برند. ممکن است شرکتی در سال‌های اول یا دوم بعد از تاسیس با مشکلات نقدینگی روبه‌رو شود و حتی زیان‌ده هم باشد، ولی این عمل تا چه زمانی می‌تواند ادامه داشته باشد؟

✅آیا صاحبان سرمایه چنین شرکت‌هایی این درک را ندارند که اگر پول خود را به صورت سپرده ثابت بلند مدت نزد بانک‌ها می‌گذاشتند، می‌توانستند بدون هیچ مشکلی، سود سرمایه گذاری خود را بیشتر از سود احتمالی یا زیان شرکتی که در آن سرمایه گذاری کرده بودند، به‌دست آورند؟
بنابراین، متورم شدن مانده بستانکار این سرفصل حساب از سالی به سال دیگر، باید برای حسابرس سوال‌برانگیز باشد. در اینجا است که حسابرس باید با تردید حرفه‌ای به حساب درآمدها و فروش‌ها نگاه کند و رسیدگی‌های خود را با این فرض انجام دهد که درآمد‌ها و فروش‌هایی در واحد مورد رسیدگی ثبت نمی‌شود.

تفاوت سرمایه و جاری شرکاء در حسابداری

تفاوت سرمایه و جاری شرکاء در ماهیت سرمایه و حساب جاری شرکاء است و این دو اصلا قابل مقایسه نیستند. چرا که سرمایه شرکت ثابت بوده و کسی بدون توافق تمام شرکا نمی‌تواند در آن مداخله کند. اما حساب جاری شرکا امکان مداخله تمام شرکا در حساب‌های شرکت را فراهم کرده و یک ابزار برای برداشت یا واریز آنها به حساب می‌آید. بنابراین حساب جاری شرکا می‌تواند به سر و سامان دادن مسائل مالی شرکت کمک کند اما سرمایه ماهیت و اعتبار شرکت را تضمین می‌کند.

✅سرمایه حق مالی صاحب یا صاحبان موسسه نسبت به دارایی های آن موسسه که با کسر کردن بدهی های یک موسسه از دارایی هایش، ابن مبلغ بدست می آید.

✅ حساب جاری شرکا: به حسابی گفته می شود که فقط برای دریافتها و پرداختهای شرکاء شرکت استفاده می شود، این حساب تبادل مالی بین شرکت و شرکاء را برای حسابدار مشخص می کند.

⚠️نکته

✅ سرمایه یک حساب با ماهیت بستانکار است، ولی جاری شرکاء هم می تواند بدهکار باشد، هم بستانکار.

✅برای ثبت افزایش و یا کاهش سرمایه شما باید یک سری مراحل قانونی را طی کنید. ولی جاری شرکاء اینطور نیست.

✅ ممیزان مالیاتی در رسیدگی به حساب جاری شرکاء خیلی دقت می کنتد و سخت می گیرند، ولی این میزان سخت گیری در حساب سرمایه وجود ندارد.

نتیجه گیری

در اینجا به تفاوت سرمایه و جاری شرکاء پرداختیم، از مطالب فوق می توان برداشت کرد که حساب جاری شرکا امکان مداخله تمام شرکا در حساب‌های شرکت را فراهم کرده و یک ابزار برای برداشت یا واریز آنها به حساب می‌آید. بنابراین حساب جاری شرکا می‌تواند به سر و سامان دادن مسائل مالی شرکت کمک کند اما سرمایه ماهیت و اعتبار شرکت را تضمین می‌کند.
بات توجه به تفاوت سرمایه و جاری شرکاء می توان گفت که حساب جاری شرکا برای تمام افرادی که به صورتی در واحد تجاری دارای سهام و منفعت هستند سودمند است؛ چرا که به سهام داران کمک می‌کند در طول سال مالی از حساب‌های شرکت استفاده کنند. از آنجایی که این حساب وقایع مالی بین واحد تجاری و هر یک از شرکا را نشان می دهد، کار را برای حسابداران راحت کرده و نهایتا شرکت متضرر نمی‌شود. با این کار هر یک از شریکان می‌تواند در زمان‌های خاص از حساب جاری کمک گرفته یا به آن کمک کند.
همچنین در برخی موارد شرکت‌های تضامنی هم حساب جاری شرکا مهمی دارند که تضمین‌های معاملات را در آن تایید می‌کند. علاوه بر این مواردی مثل بیمه، اعلام ورشکستگی، تعیین سود و زیان و … با بررسی این حساب به دست می‌آید. هر چقدر که سود حساب جاری بیشتر باشد، شرکت سوددهی بیشتری دارد. همچنین تاکید شرکت‌ها بر این است که با افزایش تراکنش حساب جاری شرکا از مزایای آن استفاده نموده و حتی میزان سرمایه را نیز افزایش دهند.