تکالیف مالیاتی
آئین نامه اجرائی موضوع تبصره ۳ ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم
آبان
آئین نامه اجرائی موضوع تبصره (۳) ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم
(اصالحی مصوب ۱۳۹۴/۰۴/۳۱ )
سازمان امور مالیاتی کشور
معاونت درآمدهای مالیاتی
خرداد ماه ۱۴۰۰
فصل اول: تعاریف
ماده ۱ )دراین آئین نامه، اصطالحات در معانی مشروح زیر به کار می روند:
الف) سازمان: سازمان امور مالیاتی کشور. آئین نامه اجرائی موضوع تبصره ۳
ب) قانون: قانون مالیاتهای مستقیم مصوب سال ۶۶۱۱ و اصالحیه های بعدی آن.
ج) اشخاص حقوقی: کلیه اشخاصی که به موجب قوانین و مقررات مربوط به عنوان شخص حقوقی شناخته می شوند. دستگاه های اجرایی موضوع ماده (۵)قانون مدیریت خدمات کشوری از نظر مقررات این آیین نامه شخص حقوقی محسوب میشوند.
د) صاحبان مشاغل: کلیه اشخاص حقیقی مشمول فصل چهارم باب سوم قانون.
ه) شماره اقتصادی: شماره منحصر به فردی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور، حسب مورد به اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل اختصاص داده میشود.
و) سامانه ثبت نام: سامانه الکترونیکی که برای ثبت نام مؤدیان مالیاتی توسط سازمان ایجاد میشود.
ز) سامانه معامالت: سامانه الکترونیکی که به منظور انجام تکالیف مقرر توسط اشخاص مشمول برای ارسال فهرست معامالت در اجرای این آیین نامه توسط سازمان ایجاد میشود.
ح) معامالت: هرگونه فعالیت اعم از تجاری و غیر تجاری است که منجر به خرید کاال و خدمات و دارایی یا تحصیل درآمد در ازای فروش کاال و دارایی یا ارائه خدمت برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع قانون میشود.
ط) فهرست معامالت: گزارشی است حاوی اقالم اطالعات مربوط به خرید وفروش کاال و خدمت.
ی) صورتحساب: مطابق فرم های تعریف شده درآئین نامه اجرائی ماده ۵۹ قانون میباشد.
ک) ثبت نام: ثبت اطالعات هویتی، مکانی و مجوزهای فعالیت مؤدیان در سامانه به منظور صدور شماره اقتصادی
ل) مصرف کننده نهائی: شخص حقیقی است که کاال و خدمات را متناسب با نیاز خود برای مصارف شخصی خریداری کند و از آن برای عرضه کاالها و خدمات به دیگران استفاده ننماید.
م) شناسه مشارکت مدنی: شماره شناسایی است که توسط سازمان برای صاحبان مشاغل ) اشخاص حقیقی( که به صورت مشارکت مدنی اداره می شوند، تخصیص داده میشود.
ن) کارت اقتصادی: کارتی است حداقل شامل نام مؤدی و شماره اقتصادی وی که از طرف سازمان صادر و حسب مورد در اختیار اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل قرار داده میشود.
س) شماره اختصاصی اشخاص خارجی: شماره منحصر به فردی است که طبق مقررات موضوعه به اتباع خارجی تخصیص داده میشود.
فصل دوم: ثبت نام در نظام مالیاتی
ماده ۲ )اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع قانون مکلفند با رعایت ضوابط و مقررات این آیین نامه و به ترتیبی که سازمان اعلام می نماید، نسبت به ثبت نام در نظام مالیاتی کشور اقدام نمایند.
تبصره ۱ – فراخوان های قبلی ثبت نام
سازمان که تا پایان سال ۱۳۹۴ انجام شده است، کماکان معتبر می باشد.
تبصره ۲ – در موارد ثبت شخص حقوقی و یا ایجاد یک نوع فعالیت توسط شخص حقیقی با صدور مجوز فعالیت از سوی مراجع ذیربط، سازمان موظف است در اجرای مقررات ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم با دریافت اطلاعات لازم از مرجع ثبت یا صدور مجوز فعالیت حسب مورد (به صورت بر خط یا غیر برخط) نسبت به ثبت نام مؤدی در نظام مالیاتی اقدام و نتیجه را به نحو مقتضی (از جمله مکاتبه، ارسال پیامک یا از طریق کارپوشه سامانه مؤدیان حسب مورد) به مؤدی اعلام نماید. در اینگونه موارد در صورت نیاز به ثبت اطلاعات تکمیلی، مؤدی مکلف است با اعلام سازمان، با مراجعه به سامانه ثبت نام مؤدیان، نسبت به تکمیل اطلاعات ثبت نام اقدام نماید.
ماده ۳ ) صاحبان مشاغل برای هر واحد شغلی یا برای هر محل، جداگانه در نظام مالیاتی ثبت نام می شوند.
تبصره ۱ – چنانچه صاحبان مشاغل موضوع این آیین نامه براساس مجوز صادره از طرف مراجع ذی صلاح ، بیش از یک محل فعالیت برای همان مجوز داشته باشند، برای تمامی این محل ها فقط یک ثبت نام صورت خواهدگرفت و بنا بر اعلام مؤدی (ضمن اعلام مشخصات کامل تمام محل های فعالیت) یکی از این محل ها، به عنوان محل اصلی فعالیت مشخص و سایر محل ها به عنوان شعبه منظور خواهد شد. در صورت عدم انتخاب مؤدی، تعیین محل اصلی فعالیت به تشخیص سازمان خواهد بود.
تبصره ۲ – چنانچه صاحبان مشاغل موضوع این آیین نامه در یک محل بیش از یک فعالیت شغلی داشته باشند، مکلف به یک ثبت نام برای کلیه فعالیت های شغلی محل مذکور می باشند.
تبصره ۳ – در مورد کارگاه ها و واحدهای تولیدی که نوع فعالیت آنان ایجاد دفتر یا فروشگاه در یک یا چند محل دیگر را اقتضاء نماید، مؤدی می تواند برای کلیه محل های مذکور یک ثبت نام به نشانی که به عنوان محل اصلی فعالیت اعلام می نماید، انجام و یک فقره اظهارنامه برای کلیه درآمدهای حاصل از فعالیتهای خود تسلیم نماید. در این صورت برای مؤدی مزبور یک پرونده به همان نشانی که اعلام می نماید، تشکیل می شود.
ماده ۴ (مشاغلی که به صورت مشارکت مدنی اعم از قهری یا اختیاری اداره می شوند، به عنوان یک مؤدی در نظام مالیاتی ثبت نام خواهند شد. صاحبان مشاغل مذکور مکلف اند در زمان ثبت نام، اطلاعات موردنیاز کلیه شرکا و نسبت سهم هر شریک را اعلام نمایند.
ماده ۵ (مشمولین ثبت نام مکلف اند هرگونه تغییرات ازجمله، انحلال، تعطیلی فعالیت[ دائم یا موقت (تعلیق) ]، تغییر نام، تغییر شغل، تغییرشانی، تبدیل فعالیت انفرادی به مشارکتی و یا بالعکس، تغییر شرکا (اختیاری یا قهری) و یا سایر موارد را حداکثر ظرف مدت دو ماه از تاریخ انجام یاوقوع تغییرات به سازمان اعلام نمایند.
ماده ۶ (سازمان موظف است پس از تکمیل فرآیند ثبت نام مؤدیان در نظام مالیاتی، برای آنها شماره اقتصادی تخصیص و کارت اقتصادی صادر نماید.
ماده ۷ (صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی مشمول ثبت نام مکلف اند مادامی که برای آنها شماره اقتصادی جدید صادر نشده است، حسب مورد از شماره ملی، شناسه ملی، شناسه مشارکت مدنی و شماره اختصاصی اشخاص خارجی استفاده نمایند.
تبصره – اشخاص حقوقی که قبلاً در نظام مالیاتی ثبت نام کرده و شماره اقتصادی دوازده رقمی خود را دریافت نموده اند، میتوانند تا زمان دریافت شماره اقتصادی جدید از شماره اقتصادی مذکور در معاملات خود استفاده نمایند.
فصل سوم: نحوه صدور صورتحساب و استفاده از شماره اقتصادی
ماده ۸ (اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع قانون مکلف اند برای فروش کالا و عرضه خدمات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی خود و خریدار را بر روی صورتحسابها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج نمایند.
تبصره– چنانچه خریدار کالا، خدمت و یا دارایی مکلف به ثبت نام در نظام مالیاتی نباشد و یا ازجمله اشخاص حقیقی مصرف کننده نهایی و یا اشخاص حقیقی موضوع ماده ۸۱ قانون (فعالیتهای کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبورعسل و پرورش صفحه ۳ طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغانداری، احیای مراتع و جنگلها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات) باشد، الزامی به درج شماره اقتصادی خریدار در صورتحساب صادره نخواهد بود.
فصل چهارم: تکالیف مؤدیان در خصوص ارسال فهرست معاملات
ماده ۹ – اشخاص زیر مشمول ارسال فهرست معاملات می باشند:
الف) کلیه اشخاص حقوقی؛ آئین نامه اجرائی موضوع تبصره ۳
ب) صاحبان مشاغلی که حسب نوع و یا حجم فعالیت جزو گروه اول موضوع ماده ۲ آیین نامه اجرایی ماده ۹۵ قانون محسوب می شوند؛
ج) صاحبان مشاغل مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده؛
تبصره – اشخاص موضوع این ماده با پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور وتصویب وزیرامور اقتصادی و دارایی قابل تغییر خواهند بود.
ماده ۱۰ – اشخاص مشمول ماده ۹ این آیین نامه مکلف اند فهرست معاملات خود را مطابق اقلام اطلاعاتی مندرج در سامانه معاملات تهیه و ارسال نمایند. فهرست معاملات حداکثر در مقاطع سه ماهه (فصلی) تهیه و تا یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل به صورت الکترونیکی از طریق درگاه اینترنتی سازمان برای سامانه معاملات ارسال و یا به صورت لوح فشرده در قالب اطلاعات درخواستی سازمان به اداره امور مالیاتی ارائه شود. چنانچه انتهای سال مالی اشخاص حقوقی در خلال یکی از فصول سال شمسی باشد، این اشخاص مکلف اند برای آن فصل دو فهرست معامله تنظیم و ارسال نمایند. به نحوی که از ابتدای فصل تا پایان سال مالی خود یک فهرست معامله و همچنین از ابتدای سال مالی تا پایان آن فصل نیزیک فهرست معاملات دیگر ارسال نمایند.
تبصره ۱ – سازمان می تواند تمام یا برخی از اشخاص مشمول را مکلف نمایند که فهرست معاملات خود را به تفکیک هر صورتحساب، از طریق درگاه اینترنتی سازمان برای سامانه معاملات ارسال نمایند.
تبصره ۲ – چنانچه معاملات انجام شده به صورت ارزی صورت پذیرفته باشد، باید مبالغ ارزی، نوع ارز، نرخ برابری ارز (نرخ ارز مورد معامله) و معادل ریالی معامله انجام شده در صورتحسابها واسناد درآمدی صادره و همچنین در فهرست معاملات ارسالی، قید شود.
تبصره ۳ – سازمان می تواند حسب ضرورت جهت تسهیل در ارسال فهرست معاملات و مطابق با ماهیت اطلاعات، با موافقت وزیر امور اقتصادی و دارایی بازه زمانی دریافت اطلاعات را افزایش و یا روش دریافت اطلاعات را تغییر دهد.
ماده ۱۱ – مشمولین ارسال فهرست معاملات در موارد خرید کالا، خدمت و یا دارایی از اشخاص حقیقی موضوع ماده ۸۱ قانون (فعالیتهای کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبورعسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغانداری، احیای مراتع و جنگلها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات) و یا از اشخاصی که مکلف به ثبت نام در نظام مالیاتی نیستند، الزامی به درج شماره اقتصادی فروشنده در فهرست معاملات ارسالی نخواهند داشت و می توانند اینگونه خریدها را به صورت مجموع اعلام نمایند.
ماده ۱۲ – ارسال اطلاعات واردات و صادرات کالا و خدمات می باید با درج شماره اظهارنامه گمرکی و کد گمرک ترخیص کننده و شماره اختصاصی اشخاص خارجی حسب مورد صورت پذیرد.
فصل پنجم: موارد عدم شمول ارسال فهرست معاملات آئین نامه اجرائی موضوع تبصره ۳
ماده ۱۳ – موارد زیر مشمول ارسال فهرست معاملات نمی باشند:
- خرید و فروش و سود و کارمزد اوراق بهادار؛
- خرید و فروش سهام و سهم الشرکه و حق تقدم سهام یا سهم الشرکه؛
- سود و کارمزد و جریمه های بانکها، صندوق تعاون، صندوقهای حمایت از توسعه بخش کشاورزی، مؤسسات اعتباری غیر بانکی مجاز و صندوقهای قرض الحسنه؛
- سود سهام و سهم الشرکه؛
- حـق عـضویت اعضاء مجامع حرفهای، احزاب وانجـمن ها وتشکل های غـیردولتی دارای مـجوز از مـراجـع ذیصلاح؛
- کمکها، جوایزو هدایای بلاعوض؛
- مبالغی که تحت عناوین جریمه یا خسارت، انواع عوارض و مالیات (به استثناء مالیات و عوارض قانون مالیات بر ارزش افزوده) حق ثبت، حق تمبر،
- حقوق گمرکی و موارد مشابه، به دستگاههای اجرائی پرداخت می گردد؛
- حقوق و دستمزد پرداختی موضوع فصل سوم از باب سوم قانون مالیاتهای مستقیم؛
- وجوه پرداختی بابت حق نگهداری (شارژ) ساختمان محل فعالیت و آبونمانهای پرداختی.
فصل ششم – سایر مقررات آئین نامه اجرائی موضوع تبصره ۳
ماده ۱۴ – در هر صورتحساب خرید از اشخاص حقیقی تا میزان ۵ %مبلغ حدنصاب معاملات کوچک موضوع تبصره یک ماده (۳) قانون برگزاری مناقصات، الزامی به درج شماره اقتصادی فروشنده در فهرست خرید نمی باشد. خریداران، اطلاعات خریدهای مذکور را در فهرست معاملات خرید با عنوان «معاملات کمتراز ۵ %حدنصاب» درج و ارسال نمایند.
ماده ۱۵ – فرآیند ارسال و دریافت اطلاعات معاملاتی که محرمانه می باشد، متناسب با وضعیت ارسال کننده و ماهیت اطلاعات، با هماهنگی دستگاه اجرایی ذیربط و موافقت سازمان تعیین خواهد شد.
ماده ۱۶ – اشخاصی که در چارچوب آئین نامه موضوع تبصره (۵ (ماده ۱۶۹ مکرر قانون نسبت به ارسال اطلاعات معاملات اقدام می نمایند، ارسال مجدد همان اطلاعات در راستای مندرجات این آئین نامه یا دستورالعملهای مرتبط ضرورت ندارد.
ماده ۱۷ – در موارد ذیل شماره اقتصادی باطل میگردد:
- فوت اشخاص حقیقی؛
- اعلام اشخاص حقیقی مبنی بر خاتمه فعالیت اقتصادی؛
- انحلال اشخاص حقوقی ثبت شده پس از اتمام عملیات تصفیه واعلام ختم تصفیه و سایر اشخاص حقوقی پس از لغو مجوز فعالیت؛
- صدور حکم مراجع قضایی مبنی برابطال شماره اقتصادی.
ماده ۱۸ – عدم انجام تکالیف مقرر در این آئین نامه و دستورالعملهای مرتبط مشمول جرائم مقرر در قانون میباشد. این حکم مانع اجرای دیگر قوانین موضوعه نخواهد بود.
فصل هفتم: جرائم آئین نامه اجرائی موضوع تبصره ۳
ماده ۱۹ – عدم انجام هر یک از تکالیف مقرر در ماده ۱۶۹ قانون مشمول جریمه های مقرر در ماده مذکور به شرح زیر می باشد. جرائم مذکور با رعایت مهلت مقرر در ماده (۱۵۷ (قانون قابل مطالبه خواهد بود.
تبصره در صورت انجام تخلفات موضوع ردیفهای یک الی سه جدول فوق الذکر در هر معامله، جریمه قابل محاسبه و مطالبه حداکثر معادل ۲ %مبلغ همان معامله خواهد بود.
این آئین نامه در اجرای تبصره ۳ ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۳۱/۴/۱۳۹۴ به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور در هفت فصل و ۱۹ ماده و ۱۱ تبصره تصویب و مقررات آن از ۱/۱/۱۳۹۵ لازم الاجرا میباشد. نحوه ارسال فهرست معاملات توسط اشخاص موضوع این آیین نامه برای فصول بهار و تابستان سال ۱۳۹۵ کماکان مطابق مقررات و دستورالعملهای قبلی صادره توسط سازمان امور مالیاتی کشور خواهد بود.
در صورت انجام تخلفات موضوع ردیفهای یک الی سه جدول فوقالذکر در هر معامله، جریمه قابلمحاسبه و مطالبه حداکثرمعادل ۲ %مبلغ همان معامله خواهد بود.
این آئیننامه در اجرای تبصره ۳ ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۳۱/۴/۱۳۹۴ به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور در هفت فصل و ۱۹ ماده و ۱۱ تبصره تصویب و مقررات آن از ۱/۱/۱۳۹۵ لازمالاجرا میباشد. نحوه ارسال فهرست معاملات توسط اشخاص موضوع این آییننامه برای فصول بهار و تابستان سال ۱۳۹۵ کماکان مطابق مقررات و دستورالعملهای قبلی صادره توسط سازمان امور مالیاتی کشور خواهد بود.
