حسابداری مدیریت
هزینه یابی استاندارد و تحلیل انحرافات
بهمن
تعریف بهای تمام شده استاندارد هزینه یابی استاندارد و تحلیل انحرافات
- بهای تمام شده برنامه ریزی شده برای یک محصول است و معمولا پیش از آنکه محصول تولید شود تعیین میشود.
- هزینه استاندارد عبارت است از هزینه تولید یک واحد محصول بر اساس مشخصات استاندارد مواد ، دستمزد و سربار ساخت
بهایابی استاندارد و بودجه
وجه تشابه : از نظر ماهیت یکسان اند هزینه یابی استاندارد و تحلیل انحرافات
- در هر دو بهای تمام شده از قبل تعیین میشود
- برای برنامه ریزی و کنترل بکار میروند
تفاوت : استاندارد یک مقدار برای یک واحد بوده در صورتی که بودجه یک مقدار کل میباشد.
مزایای بهای تمام شده استاندارد
- تسهیل در برنامه ریزی مدیریت
- کمک در کنترل بهای تمام شده
- سودمندی در قیمت گذاری فروش کالا
- سودمندی در شناسایی انحرافات با اهمیت
- تسهیل کنترل موجودیها و کاهش هزینه های کنترل آنها
انواع استانداردها
- استانداردهای ایده ال : بیانگر سطح عملکرد شرکت تحت شرایط عملیاتی مطلوب میباشند
- استانداردهای نرمال : بیانگر سطح عملکرد تحت شرایط عملیاتی مورد انتظار قابل دستیابی میباشند
برخی مدیران معتقدند که استانداردهای ایده ال منجر به افزایش بهره وری میگردد. در حالیکه برخی معتقدند که این استانداردها قابل دستیابی نیستند.
مشارکت در تعیین استانداردها
حسابداران ؛ مهندسین و کارکنان اداری و مدیران تولید تلاشهای خود را برای تنظیم استانداردها بر اساس تجربیات و انتظارات آتی باهم تلفیق میکنند. هزینه یابی استاندارد و تحلیل انحرافات
اهداف هزینه های استاندارد
- تهیه و تنظم بودجه
- کنترل هزینه ها ؛ایجاد انگیزه درکارکنان و سنجش کارائی آنها
- افزایش احتمالی کاهش هزینه ها
- تسهیل روشهای هزینه یابی و تسریع در ارائه گزارشات هزینه ها
- تخصیص هزینه ها به موجودی مواد , کالاهای در جریان ساخت و کالای ساخته شده
- تعیین مبنائی به منظور ارائه پیشنهاد جهت شرکت در مناقصه ها, انعقاد قرار داد ها و محاسبه قیمتهای فروش
تعیین بهای تمام شده استاندارد
برای تعیین بهای تمام شده استاندارد تولید یک محصول لازم است استاندارد هریک از عناصر بهای تمام شده تعیین گردد.
عناصر بهای تمام شده :
۱ – مواد مستقیم
۲ – دستمزد مستقیم
۳ – سربار
استاندارد هریک از عناصر بهای تمام شده شامل : نرخ استاندارد و مقدار استاندارد مورد نیاز میباشد.
مواد مستقیم هزینه یابی استاندارد و تحلیل انحرافات
استاندارد نرخ مواد بوسیله بخش خرید مواد براساس قیمتهای جاری تعیین میگردد. نرخ استاندارد شامل هزینه ی حمل و ترخیص نیز میباشد.
مواد مستقیم دارای ۳ ویژگی به شرح زیر است :
- دارای ارزش اقتصادی بالاتری نسبت به سایر مواد است.
- به محصول یا محصولات مشخصی قابل ردیابی است.
- معمولا بعد از تولید در محصول نهائی قابل روئیت است.
استاندارد مصرف مواد مستقیم : مقدار مواد مستقیمی است که باید برای هر واحد محصول مورد استفاده گیرد.
دپارتمان مهندسی مسئول تعیین این نوع استانداردهاست.
استانداردهای قیمت : قیمتهایی که مواد مستقیم به آن قیمتها باید خریده شوند. دپارتمان مسئول : واحد حسابداری و صنعتی یا واحد خرید و سفارشات
دستمزد مستقیم
استاندارد نرخ دستمزد مستقیم : نرخ هر ساعت کاریست که برای دستمزد مستقیم بکار میرود.
واحد مسئول : حسابداری صنعتی ؛ واحد مهندسی و کارگزینی
استاندارد مقدار ساعت (کارایی) : مدت زمانی است که باید برای یک واحد کالا صرف شود.
مطالعات کارسنجی و زمان سنجی در تعیین این نوع استانداردها بسار مفیدند.
واحد مسئول : افراد متخصص در زمینه مطالعات کارسنجی و زمان سنجی
سربار تولید
نرخ سربار = بهای سربار بودجه شده /مبنای فعالیت مورد انتظار
استاندارد هزینه سربار بستگی به دو عامل دارد :
۱- مبلغ هزینه های غیر مستقیم ( عمومی ) = هزینه های ثابت + هزینه های متغیر
۲- سطح فعالیت تولیدی
انحراف از استانداردها
یکی از کاربردهای عمده بهای تمام شده استاندارد : شناسایی انحراف از استاندارد
انحرافات : تفاوت بین بهای تمام شده واقعی و بهای تمام شده استاندارد
هزینه های استاندارد > هزینه های واقعی = انحراف مساعد
هزینه های استاندارد < هزینه های واقعی = انحراف نامساعد
- انحراف نا مساعد : یک یا چند عنصر بهای تمام شده به مبلغ بیشتری به خاطر عدم کارایی پرداخت شده است
- انحراف مساعد : کارایی در وقوع بهای تمام شده تولید ؛ بکارگیری مواد ؛دستمزد مستقیم و سربار،البته کیفیت محصول نباید کاهش یابد.
انواع انحرافات
- انحرافات کل مواد
- انحرافات کل دستمزد
- انحرافات کل سربار
انحرافات مواد
- انحرافات کل مواد = (نرخ واقعی *مصرف واقعی )_( نرخ استاندارد * مصرف استاندارد)
- انحراف نرخ مواد = (نرخ واقعی * مصرف واقعی ) _ (نرخ استاندارد *مصرف استاندارد)
- انحرافات مصرف مواد = ( نرخ استاندارد *مصرف واقعی )_ (نرخ استاندارد * مصرف استاندارد)
دلایل انحرافات مواد
– فاکتورهای درونی : روش حمل مواد
مقدار خرید مواد
تخفیفات نقدی خرید مواد
کیفیت مورد درخواست
– فاکتورهای بیرونی : افزایش سریع قیمتها
بررسی انحرافات نرخ مواد : از بخش خرید
بررسی انحرافات مصرف مواد : بخش تولید
انحرافات دستمزد
- انحرافات کل دستمزد = (نرخ واقعی *ساعات واقعی )_( نرخ استاندارد * ساعات استاندارد)
- انحراف نرخ دستمزد = (نرخ واقعی * ساعات واقعی ) _ (نرخ استاندارد *ساعات واقعی)
- انحرافات کارایی دستمزد= ( نرخ استاندارد *ساعات واقعی )_ (نرخ استاندارد * ساعات استاندارد)
دلایل انحرافات دستمزد
انحراف نرخ دستمزد ناشی از :
- پرداخت دستمزد بیشتر از استاندارد
- عدم انتخاب صحیح کارگران
انحرافات سربار
- انحرافات کل سربار = سربار واقعی _ سربار جذب شده
- انحراف قابل کنترل = {(ساعات کار استاندارد برای تولید واقعی* نرخ استاندارد سربار متغیر ) + سربار ثابت بودجه شده }* سربار واقعی
- انحراف حجم = سربار جذب شده * بودجه قابل انعطاف بر مبنای ساعات استاندارد برای تولید واقعی
چه زمان باید به رسیدگی انحرافات پرداخت؟
بعد از محاسبه انحرافات، مدیران و حسابداران باید تصمیم بگیرند که کدام انحرافات نیاز به رسیدگی دارند.
از آنجا که زمان یک منبع محدود است،مدیران باید اولویت های خود را مشخص کنند.
این امر از طریق تجزیه و تحلیل فزونی منافع بر هزینه تحقق پذیر است. فقط انحرافاتی که منافع حاصل از اصلاح انها بر هزینه رسیدگی انها فزونی میگیرد،باید تحت رسیدگی قرار گیرند. این رویه عمل با فلسفه مدیریت بر پایه استثنا سازگاری دارد که شعار آن، اینست “نگران اموری که موافق برنامه هستند، نباشید، بلکه نگران استثنا ها باشید.”
نتیجه گیری
هر استاندارد برای صنعتی که استفاده از هزینه یابی استاندارد را می پذیرد یک شمشیر دو لبه است. زیرا از یک طرف ابزار مناسبی برای کنترل هزینه هاست ، ولی از طرف دیگر استفاده از استانداردهای دشوار، ممکن است کارکنان را به این باور برساند که بعضی از اهداف دست نیافتنی هستند. موفقیت هزینه یابی استاندارد در گرو قابلیت اتکاء، دقت و پذیرش استانداردهاست.
اشتراک ها: مزایا و معایب روش ادواری و دائمی - فرتاک حساب