اصول حسابرسی عملیاتی

اصول حسابرسی عملیاتی در واقع بدیهیات حسابرسی عملیاتی هستند که دارای نگرشی آینده نگر و به دور از هرگونه کوته نظری و سطحی نگری است تا بتواند نقایص و علل آن را نه در مدیران ، بلکه در نظام ها و سیستم های کنترلی ایجاد شده جستجو و کشف نماید.

دو موضوع که بستر مناسبی را برای انجام حسابرسی عملیاتی فراهم کرده است عبارتنداز:

اول : توجه بیشتر مدیران به رعایت صرفه های اقتصادی ،کارایی و اثربخشی در واحدهای اقتصادی و

دوم : تجربیات بالای حسابرسان در زمینه تشخیص و یافتن واقعیت های موجود در حسابرسی مالی و مشاوره های مدیریت و ارائه رهنمودهای لازم.

اصول حسابرسی عملیاتی

• حسابرسی عملیاتی جریانی مستقل و بی طرفانه است.
• حسابرسی عملیاتی به عنوان ابزاری در اختیار مدیریت به جهت شناخت مشکلات و رفع تنگناها است و نگاهی عیب جویانه و انتقادی ندارد بنابراین حسابرسی عملیاتی انتقاد از عملیات جاری نیست ، بلکه به عنوان یک برنامه داخلی بازنگری جهت اقتصادی و کارا کردن عملیات است تا زمینه محقق شدن نتایج بهتر را فراهم سازد.
• ارزشیابی عملکرد در حسابرسی عملیاتی باید در ارتباط با مجموعه امکانات و عوامل محدود کننده باشد.
• در حسابرسی عملیاتی باید با مسائل ، متعهدانه و مسئولانه برخورد نمود.
• در انجام حسابرسی عملیاتی باید طرز فکرمدیریت و شرایط و واقعیت های موجود دخالت داده شود.
• حسابرسی عملیاتی باید توسط افراد متخصص و آگاه به وضعیت ، انجام شود.

مقایسه حسابرسی عملیاتی و حسابرسی صورتهای مالی

مهارتهای خاص حسابرسان مستقل درباره ارزیابی کنترلهای داخلی و ارتباط آن با عملیات شرکت و آشنایی آنان با عملیات تجاری شرکت ها ، سبب شده تا اغلب کار حسابرسی  عملیاتی به حسابرسان مستقل و با تجربه سپرده شود.

تفاوتهای محتوایی میان حسابرسی صورتهای مالی و حسابرسی عملیاتی وجود دارد.تفاوت حسابرسی ها ، وابسته به اهداف آنها است.هدف حسابرسی صورتهای مالی بیان اظهار نظر درباره صورتهای مالی تهیه شده توسط صاحبکار است.این درحالی است که حسابرسی عملیاتی با هدف ارزیابی عملکرد ، شناسایی فرصتهای بهبود عملیات و ارائه پیشنهادهای کاربردی اجرا می شود.

حسابرسی صورتهای مالی طی یک چرخه سالانه و تکراری انجام می شود.درصورتی که حسابرسی عملیاتی می تواند به عنوان یک پروژه در هر زمانی اجرا شود.فرآیند اجرای حسابرسی صورتهای مالی براساس یک قالب استاندارد و ثابت است، اما در حسابرسی عملیاتی بسته به نوع کار صاحبکار وشرایط خاص کار روشهای انجام حسابرسی متفاوت است.

شباهت های حسابرسی عملیاتی و حسابرسی صورتهای مالی

• برنامه ریزی ،  کنترل و سرپرستی
• شناسایی واقعیت ها ، تجزیه و تحلیل و مستندسازی
• تدوین و ارائه پیشنهادها
• گزارشگری نتایج

شباهت دیگر حسابرسی صورتهای مالی و حسابرسی عملیاتی را باید در ارائه کنندگان این خدمات جستجو نمود.حسابرسان مستقل قادرند با افزایش مهارتهای فنی و تحلیلی خود، مسئولیت انجام حسابرسی عملیاتی را برعهده بگیرند.بنابراین حسابرسی عملیاتی نیز مانند حسابرسی صورتهای مالی اغلب توسط حسابرسان مستقل انجام می شود.

تفاوت حسابرسی صورتهای مالی و حسابرسی عملیاتی

مزایای اصول حسابرسی عملیاتی

حسابرسی عملیاتی ، ابزاری مفید برای اصلاح سیستم ها و هدایت آن به سوی بهبود کارایی، اثربخشی و صرفه اقتصادی است.بهترین راه برای نهادینه کردن نیاز به حسابرسی عملیاتی ، روشن نمودن ارزشها و مزایای این نوع از حسابرسی است.

برخی از مزایای حسابرسی

•  شناسایی نواحی مشکل آفرین ، علل و راه کارهای بهبود آن
• ایجاد بسترهایی برای کاهش هزینه و حذف هرگونه ناکارایی و ضایعات
• شناسایی فرصتهای افزایش درامد
• شناسایی مقاصد ،اهداف عملیاتی، سیاستها و رویه های تعریف نشده سازمانی
• شناسایی معیارهایی برای سنجش میزان دستیابی به مقاصد و اهداف عملیاتی
• ارائه پیشنهادهایی به منظور بهبود سیاستها ، رویه ها و ساختار سازمانی
• بررسی و ارزیابی عملکرد واحدهای سازمانی مشخص
• بررسی رعایت الزامات قانونی و اهداف سازمانی ،اهداف عملیاتی،سیاستها و روشهای سازمانی
• بررسی هرگونه اعمال غیرمجاز ،متقلبانه و خلاف قانون
• ارزیابی سیستم های اطلاعاتی کنترلی مدیریت
• شناسایی نقاط مشکل ساز احتمالی درآینده
• ایجاد ارتباط موثرمیان مدیران ارشد و مدیران عملیاتی
• فراهم آوردن ارزیابی های مستقل و بی طرفانه از عملیات سازمان

موانع عدم اجرای حسابرسی عملیاتی در کشور

• عدم وجود بستر مناسب : نبود الزامات قانونی و مقرراتی توسط مقامات ذی صلاح و قانون گذاردر رابطه با الزام سازمانها جهت اجرای حسابرسی عملیاتی ، نبود دانش و تجربه لازم دراین زمینه درمیان حسابرسان و عدم آشنایی آنان با روشهای انجام این نوع حسابرسی و درنهایت نبود نرم افزارهای مناسب برای انجام این کار را میتوان ازعوامل فنی دانست که اجرای حسابرسی عملیاتی را درعمل با چالش مواجه ساخته است.
• عدم وجود بسترهای اقتصادی مناسب : تسلط دولت بر امور اقتصادی ،رقابتی نبودن و وجود رانت در اقتصاد موجب شده است سازمانها تمایلی رابرای انجام حسابرسی عملیاتی نداشته باشند این درحالی است که اگر بازارها به صورت رقابتی می بود ، سازمانها از هیچ تلاشی برای بهبود کارایی ،اثربخشی و صرفه اقتصادی عملیات سازمان فروگذار نمی کردند.
• عدم وجود بسترفرهنگی- اجتماعی مناسب : تا زمانی که تقاضا برای خدمتی نباشد ، فرصت عرضه نیز مهیا نمی شود.عدم استقبال داوطلبانه واحدهای تجاری از حسابرسی عملیاتی و یا مقاومت مدیران و کارکنان دربرابر اجرای موثر این نوع حسابرسی ، وهمچنین عدم وجود فرهنگ پاسخ گویی همگی جز موانع عدم اجرای حسابرسی عملیاتی است.

نتیجه گیری

در این مقاله درباره اصول حسابرسی عملیاتی بحث کردیم . با به انتها رسیدن این مطلب، شما بینندگان عزیز می توانید برای مشاهده و خواندن دیگر مقالات در این زمینه به صفحه مقالات مراجعه کنید. و همچنین  در ادامه مطالب بعدی بیشتر درباره موضوعات خاص مشاغل و مطالب مرتبط با حسابداری و حسابرسی صحبت خواهیم کرد با ما همراه باشید.