تکنیک های حسابداری مدیریت

تکنیک‌های حسابداری مدیریت به روش‌ها و رویکردهایی اشاره دارند که مدیران برای بهبود فرآیندهای تصمیم‌گیری و کنترل مالی در سازمان‌ها استفاده می‌کنند. این تکنیک‌ها به مدیران کمک می‌کنند تا نقاط ضعف و قوت سازمان را شناسایی کرده و در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک خود از اطلاعات مالی بهره‌برداری کنند. چندین تکنیک مدیریتی حسابداری وجود دارد.

انواع تکنیک های حسابداری مدیریت

1. بودجه‌بندی و بودجه ریزی
2. تحلیل نقطه سود
3. تحلیل مارجینال
4. تفکیک هزینه ها
5. تجزیه و تحلیل نوسانات قیمت
6. بررسی عملکرد زمانی
7. تحلیل نقطه ریسک
8. تجزیه و تحلیل ارزش مالی
9. بررسی عملکرد مالی از نظر مقایسه با رقبا
10. استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت مالی

۱- بودجه‌بندی و بودجه ریزی

ایجاد بودجه‌های سالانه و ماهانه برای تخصیص منابع و هزینه‌ها به صورت مستمر و کنترل نمودن آن‌ها.
بودجه‌بندی و بودجه ریزی دو تکنیک مهم در حسابداری مدیریت هستند که برای برنامه‌ریزی، کنترل و ارزیابی عملکرد مالی سازمان به کار می‌روند. این تکنیک‌ها به مدیران کمک می‌کنند تا منابع مالی را بهینه‌تر مدیریت کنند و به دستاوردهای استراتژیک سازمان کمک کنند.

بودجه‌بندی، فرآیند تخصیص منابع مالی و هزینه‌ها برای دوره‌ای معین است. این فرآیند شامل تعیین هدف‌ها، برنامه‌ریزی مالی، تخصیص منابع، تشکیل بودجه و ارزیابی عملکرد مالی است. با استفاده از بودجه‌بندی، مدیران می‌توانند نیازهای مالی و منابع مورد نیاز برای دستیابی به اهداف را تعیین کنند و برنامه‌ریزی منابع مالی را انجام دهند.

بودجه ریزی، فرآیند تحقق بودجه است. در این فرآیند، هزینه‌ها و درآمدهای ماهانه یا سالانه براساس برنامه‌ریزی بودجه‌ای تعیین شده اجرا می‌شوند. بودجه ریزی شامل نظارت و کنترل بر عملکرد مالی است و تغییرات و انطباقات لازم را در طول زمان اعمال می‌کند. این فرآیند به مدیران این امکان را می‌دهد تا کنترلی دقیق بر هزینه‌ها و درآمدها داشته باشند و در صورت نیاز تغییرات لازم را اعمال کنند.

در جدول زیر، یک نمونه از جدول بودجه‌ریزی سالانه را می‌توان مشاهده کرد:

در این جدول، هزینه‌های برآورد شده برای هر بخش از سازمان همراه با هزینه‌های واقعی و تفاوت بین این دو آورده شده است. در این مثال، برآورد هزینه‌ها به درستی انجام شده است ولی در هزینه‌های واقعی ممکن است تفاوت وجود داشته باشد. این تفاوت بین هزینه‌های واقعی و برآورد شده، می‌تواند برای مدیران نشان‌دهنده اختلافات و انطباقات موجود با هدف‌های مالی باشد و در صورت لزوم تصمیماتی اصلاحی اتخاذ شود.

۲- تحلیل نقطه سود

محاسبه نقطه سودی که هزینه‌ها به درآمدها برابر می‌شوند و افتراق بین حجم فروش لازم برای رسیدن به سود یا ضرر.
نقطه سود (Break-even point) یا همان نقطه تساوی در زمینه حسابداری مدیریت، یک تکنیک است که به بررسی تعادل مالی در یک شرکت کمک می‌کند. در اصل، نقطه سود میزان فروش یا تولیدی را نشان می‌دهد که یک شرکت در آن درآمدها و هزینه‌ها برابر می‌شوند و سود یا زیانی به دست نمی‌آید.

نقطه سود به شرکت‌ها کمک می‌کند تا بفهمند چقدر فروش کمینه باید راه‌اندازی کنند تا بتوانند پوشش هزینه‌های تولید فراهم کنند. همچنین، این تکنیک به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا با توجه به میزان تغییرات برنامه تولیدی، ریسک مالی را بسنده کنند و تصمیم‌گیری با دیدگاه بهینه را در زمینه قیمت‌گذاری محصولات انجام دهند.

برای تعیین نقطه سود، ابتدا باید هزینه‌های ثابت و هزینه‌های متغیر را به دست آورد. هزینه‌های ثابت هزینه‌هایی هستند که با تغییر در مقدار تولید تغییر نمی‌کنند، برخلاف هزینه‌های متغیر که با زیاد شدن تولید، افزایش می‌یابند. سپس با توجه به قیمت فروش و هزینه‌های متغیر، نقطه سود به دست می‌آید این نقطه به صورت واحد فروش (تعداد واحدی که باید به قیمت تعیین شده فروش رفت تا پوشش هزینه‌ها به دست آید) و یا به صورت ارزش فروش (ارزشی که باید فروش شده باشد) است.

جدول زیر نمونه‌ای از جدول نقطه سود را نشان می‌دهد که براساس هزینه‌های ثابت، هزینه‌های متغیر و قیمت فروش محصول تهیه شده است:

با توجه به اطلاعات فوق، نقطه سود به صورت واحد فروش به شکل زیر محاسبه می‌شود:

نقطه سود = هزینه‌های ثابت / (قیمت فروش – هزینه‌های متغیر) = ۳۰۰،۰۰۰ / (۲۰ – ۱۰) = ۳۰،۰۰۰ واحد فروش

این جدول نشان می‌دهد که شرکت باید حداقل ۳۰،۰۰۰ واحد از محصول خود را به قیمت تعیین شده بفروشد تا به‌تساوی درآمدها و هزینه‌ها برسد و سودی به دست آورد.

۳- تحلیل مارجینال

بررسی تغییرات در سود آمدها و هزینه‌ها به دنبال تغییر در حجم فروش یا تغییرات دیگر و تأثیر آن‌ها بر سود و عملکرد شرکت.

تحلیل مارجینال یک تکنیک مهم در حسابداری مدیریت است که به کمک آن می‌توان نتایج مربوط به تغییرات کوچک در واحدهای تولیدی، فروشی و هزینه‌های مختلف را بررسی کرد. این تکنیک بر اساس مفهوم ضریب حساسیت و اثر مارجینال تغییرات یک عامل خاص بر یک متغیر دیگر در صنعت مورد نظر است.

برای تحلیل مارجینال، ابتدا باید تغییرات کوچک در یک عامل خاص را مشخص کرده و سپس تأثیر آن بر متغیر دیگر مورد نظر را بررسی کنیم. عامل مورد نظر می‌تواند حجم تولید، قیمت فروش، هزینه‌های مواد اولیه، هزینه‌های نیروی کار، هزینه‌های حمل و نقل و غیره باشد.

به‌عنوان مثال، فرض کنید که شما مدیر یک واحد تولیدی هستید و می‌خواهید تاثیر تغییرات کوچک در اندازه سفارشات مشتریان بر سود خالص را بررسی کنید. به این منظور، می‌توانید جدول زیر را تهیه کنید:

حال اگر بخواهیم تحلیل مارجینال را بر اساس تغییرات کوچک در سفارشات انجام دهیم، می‌توانیم میزان سود خالص به ازای تغییرات کوچک (مارجینال) در سفارشات را محاسبه کنیم. برای مثال، فرض کنید سود خالص به ازای سفارش ۴۰۰ واحد ۲۰۰ هزار تومان است و سود خالص به ازای سفارش ۵۰۰ واحد ۱۰۰ هزار تومان است. در این صورت، می‌توانیم بگوییم تغییر کوچک در سفارشات از ۴۰۰ به ۵۰۰ واحد باعث کاهش هزار تومانی ۱۰۰ در سود خالص می‌شود.
به این ترتیب، تحلیل مارجینال می‌تواند به مدیران در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کمک کند و اطلاعات کاربردی را برای بهینه‌سازی عملکرد واحدهای مختلف در دسترس قرار دهد.

۴- تفکیک هزینه ها

تفکیک هزینه ها به هزینه های متغیر (مستقیم) و هزینه های ثابت به منظور تشخیص دقیق تغییرات هزینه‌ها در دوره‌های زمانی مختلف.
تفکیک هزینه‌ها به عنوان یک تکنیک در حسابداری مدیریت به ما کمک می‌کند تا هزینه‌های سازمان را به دسته‌بندی‌های مختلف تقسیم بندی کنیم. این تفکیک برای ما اطلاعات مفیدی درباره مبالغ مصرفی در هر قسمت از سازمان فراهم می‌کند و به ما کمک می‌کند تا تغییرات روند هزینه‌ها را بشناسیم و آن‌ها را مدیریت کنیم. با ارائه یک جدول تفکیک هزینه‌ها، می‌توان به راحتی الگوها و روندهای هزینه‌ها را شناسایی کرد و تصمیم‌های مدیریتی مبتنی بر این اطلاعات را اتخاذ کرد.

جدول تفکیک هزینه‌ها می‌تواند به شکل زیر باشد:

این جدول تفکیک هزینه‌ها نمونه‌ای از دسته‌بندی‌های مختلف است. شما می‌توانید بسته به نیاز خود دسته‌بندی‌های دیگری به این جدول اضافه کنید. با استفاده از این جدول، می‌توانید هزینه‌های سازمان خود را به صورت مجموعه‌ای از گروه‌ها تفکیک کرده و هزینه‌ها را به صورت جزیی‌تر بررسی کنید.

۵- تجزیه و تحلیل نوسانات قیمت

پبررسی تغییرات بین قیمت تمام شده مواد اولیه و مصرفی و قیمت فروش محصولات، به منظور بهبود عملکرد مالی و کنترل هزینه‌ها.
تجزیه و تحلیل نوسانات قیمت به عنوان یک تکنیک در حسابداری مدیریت به منظور بررسی و تحلیل تغییرات قیمت برای محصولات یا خدمات در یک زمان مشخص استفاده می‌شود. این تکنیک به مدیران امکان می‌دهد تا درک بهتری از روند قیمت‌ها و تأثیرات آنها بر سودآوری و عملکرد شرکت خود داشته باشند.

جدول زیر همانند نمونه‌ای از یک جدول تجزیه و تحلیل نوسانات قیمت ساده است:

در این جدول، به تاریخ‌های مشخص مراجعه شده است و قیمت قبلی و جدید محصول در آن تاریخ ثبت شده است. سپس تغییر درصدی قیمت نیز محاسبه می‌شود تا نشان دهد که قیمت چقدر افزایش یا کاهش یافته است.

تجزیه و تحلیل نوسانات قیمت به مدیران کمک می‌کند تا به شکل جزئی‌تری از تغییرات قیمت در طول زمان آگاه شوند و بتوانند استراتژی‌های بهتری را برای مدیریت قیمت‌ها و بهبود سودآوری شرکت خود پیشنهاد دهند. این تکنیک می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های مربوط به تعیین قیمت، زمانبندی تخفیف‌ها و فروش و خرید دستگاه‌ها و مواداولیه مورد استفاده قرار گیرد.

۶- بررسی عملکرد زمانی

تحلیل و مقایسه داده‌های مالی در دوره‌های زمانی مختلف (ماهانه، سه‌ماهه، سالانه) و تشخیص تغییرات عملکرد شرکت.
عملکرد زمانی یک تکنیک در حسابداری مدیریت است که برای تحلیل عملکرد سازمان در طول زمان استفاده می‌شود. این تکنیک اطلاعاتی را فراهم می‌کند که به مدیران کمک می‌کند تا عملکرد سازمان را در دوره‌های زمانی مختلف اندازه‌گیری و مقایسه کنند.

با استفاده از عملکرد زمانی، مدیران می‌توانند نقاط قوت و ضعف در عملکرد سازمان را شناسایی کنند و به اصلاح و بهبود فرآیندها و عملیات بپردازند. همچنین، این تکنیک به مدیران کمک می‌کند تا اهداف سازمان را با دستاوردهای بخش‌ها و واحدها مقایسه کنند و از پیشرفت سازمان اطمینان حاصل کنند.
عملکرد زمانی به مدیران امکان می‌دهد تا روند تغییرات عملکرد سازمان را در طول زمان مشاهده کرده و نقاط قوت و ضعف را مشخص کنند. این تکنیک به مدیران کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری‌های بهتری را برای بهبود عملکرد سازمان انجام دهند و اثربخشی بهتری را در مدیریت منابع و فعالیت‌ها داشته باشند.

۷- تحلیل نقطه ریسک

بررسی تحمل شرکت در مقابل تغییرات احتمالی در نرخ بهره، قیمت‌ها، هزینه‌ها، و فرصت‌های بازار.
تحلیل نقطه ریسک یک تکنیک در حسابداری مدیریت است که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌ها و تأثیر آن‌ها بر عملکرد مالی خود را شناسایی و ارزیابی کنند. این تکنیک با استفاده از روش‌های آماری و محاسباتی، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا نقاط شکست مالی و محدودیت‌ها را شناسایی کرده و عملیات خود را بهبود بخشند.

برای انجام تحلیل نقطه ریسک، ابتدا باید ریسک‌های مختلف مرتبط با عملکرد مالی شرکت شناسایی شوند. سپس، میزان تأثیر هر یک از این ریسک‌ها بر عملکرد مالی مورد بررسی قرار می‌گیرد. این تأثیرها معمولاً به صورت مالی اندازه‌گیری می‌شوند و نقاط قوت و ضعف شرکت هنگام روبرو شدن با هر ریسک بررسی می‌شوند.

جدول زیر نمونه‌ای از یک جدول تحلیل نقطه ریسک را نشان می‌دهد:

همانطور که در جدول بالا مشاهده می‌شود، هر ریسک دارای نقطه قوت و ضعف خاصی است و میزان تأثیر آن بر عملکرد مالی و احتمال وقوع آن نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. با تحلیل این نقاط، شرکت می‌تواند تصمیمات مالی را بهبود بخشید و به طور موثرتری ریسک‌ها را مدیریت کند.

۸- تجزیه و تحلیل ارزش مالی

برآورد ارزش مالی شرکت و دارایی‌ها در طول زمان و بررسی تأثیرات تغییرات مالی بر ارزش سهام .

تجزیه و تحلیل ارزش مالی (Financial Value Analysis) یک روش در حسابداری مدیریت است که به منظور تعیین ارزش و عملکرد مالی یک سازمان یا یک واحد تجاری استفاده می‌شود. این روش به مدیران کمک می‌کند تا بتوانند به طور دقیق ارزیابی کنند که آیا سازمان به طور کلی سودآور است یا خیر و در صورت نیاز اقداماتی را برای بهبود عملکرد مالی انجام دهند.

تجزیه و تحلیل ارزش مالی شامل بررسی عواملی مانند درآمد، سود، هزینه‌ها، ارزش برند، وجوه نقد و سایر عوامل مالی است. با استفاده از این روش، می‌توان ارزش مالی یک سازمان را بر اساس معیارهای مالی و غیرمالی تعیین کرد و روند رشد و عملکرد سازمان را پیش‌بینی کرد.

در نتیجه، تجزیه و تحلیل ارزش مالی به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری درباره مدیریت مالی سازمان بگیرند و اقدامات مناسب برای بهبود عملکرد مالی انجام دهند.

۹- بررسی عملکرد مالی از نظر مقایسه با رقبا

مقایسه داده‌های مالی شرکت با رقبا در صنعت یا بازار مشابه و تحلیل عملکرد در قالب شاخص‌های مالی.
بررسی عملکرد مالی از نظر مقایسه با رقبا یکی از تکنیک‌های معمول در حسابداری مدیریت است. این تکنیک به مدیران و صاحبان کسب و کار کمک می‌کند تا عملکرد مالی کسب و کار خود را با رقبا و صنعت مورد نظر مقایسه کنند.

برای استفاده از تکنیک مقایسه با رقبا، ابتدا باید رقبای مستقیم و غیرمستقیم خود را مشخص کنید. رقبای مستقیم تلفیق‌کنندگان محصولات یا خدمات شما در بازار هستند، در حالی که رقبای غیرمستقیم کسب و کارهای دیگری هستند که در همان صنعت فعالیت می‌کنند اما محصولات یا خدمات مشابهی به شما ارائه نمی‌دهند.

سپس، برای هر یک از شاخص‌های مالی مورد بررسی، باید عملکرد خود و رقبا را به صورت جداگانه محاسبه کنید و سپس آنها را با یکدیگر مقایسه کنید.

جدول زیر نمونه‌ای از مقایسه عملکرد مالی با رقبا را نشان می‌دهد:

در این جدول مقایسه شده‌اند: درآمد کل، سود ناخالص، درصد سود، بودجه طرح و موجودی کل.
مقایسه این عملکردها در کنار عملکرد رقبا به مدیران اطلاعات مفیدی را درباره موفقیت و عدم موفقیت کسب و کار شان نسبت به رقبا می‌دهد. به عنوان مثال در جدول فوق میتوان توجه کرد که درصد سود کسب وکار شما بیشتر از رقبا است ولی سود ناخالص رقبا از شما بیشتر است.

با این اطلاعات، مدیران می‌توانند بر روی نقاط قوت و ضعف خود تمرکز کنند و اقداماتی انجام دهند تا رقبای خود را در صنعت برتر کنند یا حداقل با آنها رقابت کنند.

۱۰- استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت مالی

استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری مدیریتی جهت تجمیع، تحلیل و ارائه داده‌های مالی به صورت سریع و دقیق.

استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت مالی در حسابداری مدیریت به عنوان یک تکنیک بسیار مهم است. این نرم‌افزارها برای مدیریت و کنترل امور مالی و مالیاتی سازمان‌ها استفاده می‌شوند. آنها امکانات زیادی برای ثبت دفترداری، بودجه‌ریزی، گزارش‌دهی و تجزیه و تحلیل مالی فراهم می‌کنند.

با استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت مالی، سازمان‌ها می‌توانند اطلاعات مالی و مالیاتی خود را در یک محیط مرکزی ثبت و نظارت کنند. این اطلاعات شامل فاکتورها، فیش‌های حقوقی، سفارش‌های خرید و فروش، و شروع و پایان دوره حسابداری است. این نرم‌افزارها به کاربران امکان مدیریت بدهکاری و بستانکاری و کنترل سطوح موجودی را نیز می‌دهند.

نرم‌افزارهای مدیریت مالی همچنین به مدیران امکان بررسی و مطالعه قابلیت‌های مالی سازمان را می‌دهد. آنها توانایی تجزیه و تحلیل داده‌ها را دارند و گزارش‌های مالی و تجزیه و تحلیل دقیق از وضعیت مالی سازمان را فراهم می‌کنند. این اطلاعات به مدیران کمک می‌کنند تا تصمیم‌گیری‌های مالی بهتری برای سازمان خود انجام دهند و به جای خطاهای احتمالی، برنامه‌ریزی خوبی برای آینده داشته باشند.

جدول زیر نمونه‌ای از وظایف و قابلیت‌های نرم‌افزارهای مدیریت مالی را نشان می‌دهد:

استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت مالی به سازمان‌ها کمک می‌کند تا عملکرد مربوط به مالیات، دفترداری، گزارش‌دهی و کنترل سطوح موجودی را بهبود بخشند و به سرعت و کارآمدتر از رقبای خود عمل کنند.

نتیجه گیری

تکنیک های حسابداری مدیریت نقش مهمی در فرآیند تصمیم گیری و مدیریت منابع مالی شرکت ها دارند. با استفاده از این تکنیک ها، مدیران می توانند اطلاعات مالی را به طور دقیق و جامع تحلیل کرده و تصمیمات برنامه ریزی و کنترل مناسب را اتخاذ کنند.
تکنیک های حسابداری مدیریت مجموعه ای از روش ها و اصول حسابداری هستند که به صورت خاص در صنعت و شرکت ها برای مدیریت مالی و اطلاعات مدیریتی استفاده می شوند. این تکنیک ها شامل سیستم های گزارشدهی مالی، بودجه ریزی، تحلیل هزینه، تحلیل سودآوری و سودآوری های مفصل، آنالیز مالی و غیره می باشند.
استفاده از تکنیک های حسابداری مدیریت به کمک مدیران در ارزیابی و کنترل عملکرد مالی شرکت ها، پیش بینی و تصمیم گیری صحیح در مورد استفاده از منابع مالی، برنامه ریزی های تولید، بودجه ریزی منابع و غیره، کمک می کند.

استفاده از این تکنیک ها در حسابداری مدیریت به شرکت ها و سازمان ها کمک می کند تا بتوانند به صورت اثربخش تر و کارآمدتر مدیریت کنند. این تکنیک ها بر اساس اطلاعات مالی و مدیریتی موجود، اطلاعات تحلیلی و استراتژی های کسب و کار طراحی و اجرا می شوند.