برنامه رسیدگی و بندهای حسابرسی درخصوص بهای تمام شده

با سلام خدمت ببیندگان عزیز در ادامه مقاله قبلی با توجه به اهمیت گزارشات حسابرسی برای مشاغل مشمول ارائه گزارش حسابرسی در اینجا به نحوه عکس العمل حسابرسان در کنترل های داخلی و نحوه برخورد با موضوع بهای تمام شده توضیح میدهیم  امیدواریم با مطالعه این مطالب بهره کافی را ببرید .

دلایل اهمیت حسابرسی بهای تمام شده در حسابرسی به

• به علت اینکه با موجودی کالا که بزرگترین دارائی جاری است درگیر است.
  
• روشهای گوناگونی برای ارزشیابی آن وجود دارد.
  
•  تعیین ارزش موجودی های مواد و کالا مستقیما” بر بهای تمام شده کالای فروش رفته اثر می گذارد و بر سود خالص سال  تاثیر می گذارد.
  
•  تعیین کیفیت ، وضعیت  و ارزش آن به مراتب دشوارتر از  سایر اقلام ترازنامه است.

کمیته تدوین بیانیه های مفاهیم بنیادی حسابرسی، حسابرسی را به شرح زیر تعریف می کند:

حسابرسی فرآیندی است منظم و با قاعده( سیستماتیک) جهت جمع آوری و ارزیابی بیطرفانه شواهد مربوط به فعالیتها و وقایع اقتصادی به منظور تعیین درجه انطباق ادعا و اظهارات با معیارهای از پیش تعیین شده و گزارشگری نتایج به افراد ذینفع.

فرآیند طراحی برنامه حسابرسی به شرح زیر است:

• تعیین ادعاهای مدیریت
• بررسی خطر تحریف بااهمیت
• تعیین اهداف ویژه
• تعیین روشهای حسابرسی
• تعیین زمانبندی اجرا
• تعیین حدود اقلام رسیدگی

هدف از بررسی بهای تمام شده  برنامه رسیدگی و بندهای حسابرسی درخصوص بهای تمام شده

1.  آیا سیستم کنترل داخلی موجودی و بهایابی کفایت لازم را دارد ( کنترل )
   
2.  آیا موجودی ها مربوط به شرکت می باشد ( وجود و مالکیت )
   
3. آیا کلیه موجودی ها و نحوه بهایابی در دفاتر به ثبت رسیده است. ( کامل بودن )
   
4.  آیا محاسبات و انطباق مدارک با حسابهای دفتر کل به درستی صورت پذیرفته است. (صحت محاسبات ریاضی)
   
5.  برابری تقریبی ارزشیابی موجودی های مواد و کالا با نتایج حاصل از قاعده اقل بهای تمام شده یا بازار.
   
6.  کفایت افشا و چگونگی ارائه موجودی های مواد و کالا و روشهای بهایابی درست بکار رفته .

ادعاهای مدیریت در ارتباط با گروه معاملات، مانده حسابها و اراوه و افشا به شرح زیر است:

 

سطح	مانده حسابها	گروه معاملات	ارائه و افشا
ادعا
وجود	√	–	√
حقوق مالکانه- تعهدات	√	–	√
وقوع	–	√	√
کامل بودن- انقطاع زمانی	√	√	√
ارزشیابی	√	–	√
اندازه گیری، صحت، طبقه بندی، تخصیص	√	√	√
ارائه و افشا

برنامه رسیدگی و بندهای حسابرسی درخصوص بهای تمام شده

مثلاً خطر ذاتی سرفصل بهای تمام شده بدلیل پیچیدگی موضوع حسابداری بالا است.

درخصوص سرفصل بهای تمام شده، هدف حصول اطمینان از اینکه:

الف- روش مورد استفاده توسط شرکت جهت تخصیص بهای تمام شده به موجودی مواد و کالا چنان باشد که مطابق استانداردهای حسابداری بوده، یکنواختی رعایت شده است و منصفانه ترین تقریب ممکن از مخارجی که برای رساندن کالا به مکان و شرایط فعلی لازم است را برآورد نموده باشد.

ب-  ضایعات غیرعادی و همچنین سربار ظرفیت بلا استفاده در صورت با اهمیت بودن، به طور جداگانه در صورتهای مالی افشا شده است.

ج- هزینه های منظور شده در بهای تمام شده مرتبط با تولید و یا فرآیند عملیاتی شرکت بوده است.

برای دستیابی به این اهداف بایستی اقدامات ذیل صورت پذیرد:

روشهای اولیه:

• شناخت کافی از مراحل تولید کالا یا انجام خدمات بدست آورید( در مرحله قبل از انبارگردانی)
• فرآیند تولید کالا یا انجام خدمات را مدون نمایید( روش محاسبه بهای تمام شده).

مثال: شرکت آلفا در امر تولید روغن خوراکی فعالیت می نماید. بررسی ها نشان می دهد شرکت روغن خام اولیه خریداری نموده و سپس فرآیند زیر در واحد تصفیه روغن رخ می دهد که روغن خام به روغن قابل مصرف تبدیل می شود. دو واحد جهت قوطی سازی و جلب سازی در شرکت مستقر می باشد. در واحد قوطی سازی بوده که در آن پت به پریفورم و سپس به بطری تبدیل می شود. در واحد حلب سازی، ورق حلب برش داده شده و به حلب روغن تبدیل می شود. واحد آخر، واحد پرکنی بوده که در آن روغن در داخل بطری قرار می گیرد.

برنامه رسیدگی و بندهای حسابرسی درخصوص بهای تمام شده

تحلیل در بهای تمام شده کالای فروش رفته:

• بررسی میزان اقلام تشکیل دهنده هر یک از عوامل تولید نسبت به کل هزینه های تولیدی و مقایسه با سال قبل و علل تغییرات.
• تعیین بهای تمام شده هر واحد محصول تولیدی و مقایسه آن با سال قبل و تحلیل علل تغییرات.
• بررسی بهای تمام شده هر واحد محصول فروش رفته و مقایسه آن با سال قبل و تحلیل تغییرات آن.
• بررسی میزان ترکیب تولیدات از هر یک از محصولات و مقایسه آن با سال قبل و علل تغییرات.
• بررسی لزوم و یا کفایت ذخایر منظور شده در محاسبات قیمت تمام شده.
• بررسی نحوه تامین مواد اولیه و تعدیل آن نسبت به سال قبل.
• تحلیل اینکه آیا موجودی کالای ساخته شده پایان سال و مواد اولیه پایان سال نیاز به کاهش ارزش دارد.
• بررسی انحراف هزینه های دستمزد و سربار نسبت به سال قبل.
• بررسی تغییرات حاشیه سود محصولات و مقایسه با سال قبل.

کنترلهای لازم در صورتهای مالی:

• مطابقت ارقام مقایسه ای یادداشت قیمت تمام شده کالای فروش رفته با صورتهای مالی سال قبل.
• مطابقت مانده های اول دوره با پایان دوره مالی قبل.
• مطابقت کار در جریان پایان دوره و موجودی کالا با یادداشت موجودی کالا.
• مطابقت اطلاعات خرید، مصرف مواد اولیه با یادداشت موجودی کالا.
• انطباق صورت ریز خرید از اشخاص وابسته با یادداشت معاملات با اشخاص وابسته.
• کنترل صحیح بر اساس ظرفیت تولید، عملی و اسمی.
• کنترل تفکیک بهای تمام شده خدمات ارائه شده از قیمت تمام شده تولیدی در صورت وجود.
• افشا مناسب تامین کنندگان اصلی مواد اولیه.

 برخی ایرادات و بندهای حسابرسی درخصوص بهای تمام شده

• شرکت طی دوره مورد گزارش با تلقی استفاده کامل از ظرفیت های تولید خود، در محاسبات بهای تمام شده محصولات هزینه های ناشی از عدم استفاده موثر از ظرفیت ماشین آلات و نیروی انسانی را تفکیک و تحت عنوان هزینه های جذب نشده منعکس ننموده است. در این ارتباط به دلیل فقدان اطلاعات کافی درخصوص ظرفیت قابل دسترس ماشین آلات تولیدی شرکت، تعیین آثار تعدیلات لازم در این خصوص بر صورتهای مالی مورد گزارش در شرایط حاضر برای این موسسه مقدور نمی باشد.
• بهای تمام شده موجودی کالای ساخته شده و در جریان ساخت پایان دوره به روش اولین صادره از اولین وارده صورت پذیرفته که با رویه افشا شده در یادداشت ۱-۱-۳ صورتهای مالی مطابقت ندارد. ضمن آنکه بررسیهای انجام شده درخصوص موجودی مواد و کالای پایان دوره حاکی از وجود مبلغ ۴ میلیارد ریال مغایرت بین دفاتر شرکت و صورتهای مالی می باشد. با توجه به مراتب فوق هر چند اعمال تعدیلاتی از بابت موارد مطروحه بر صورتهای مالی مورد گزارش ضرورت دارد لیکن، به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات لازم تعیین میزان آن در شرایط حاضر امکان پذیر نمی باشد.
• مغایر با استانداردهای حسابداری هزینه های جذب نشده در تولید ناشی از عدم بهره برداری کامل از ظرفیت و امکانات تولید و همچنین هزینه ضایعات غیرعادی سال مالی مورد گزارش به عنوان بخشی از بهای تمام شده کالای ساخته شده منظور گردیده است. به دلیل فقدان اطلاعات و مدارک لازم از جمله ظرفیتهای معمول تولید، تفکیک هزینه های ثابت و متغیر، ساعات توقف غیرعادی تولید، ضرایب استاندارد مصرف مواد اولیه، عدم تفکیک ضایعات عادی و غیرعادی و عدم تهیه گزارشات محصولات تولیدی( شامل خدمات کارمزدی)، تعیین آثار تعدیلات مورد لزوم از این بابت بر صورتهای مالی مورد گزارش، در شرایط حاضر برای این موسسه مقدور نمی باشد.

نتیجه گیری

در این مقاله با اهمیت گزارشات حسابرسی برای مشاغل مشمول ارائه گزارش حسابرسی و نحوه عکس العمل حسابرسان در کنترل های داخلی و نحوه برخورد با موضوع بهای تمام شده آشنا شدیم. با به انتها رسیدن این مطلب، شما بینندگان عزیز می توانید برای مشاهده و خواندن دیگر مقالات در این زمینه به صفحه مقالات مراجعه کنید. و همچنین  در ادامه مطالب بیشتری در این خصوص قرار می دهیم با ما همراه باشید.