مولفه های حسابرسی عملیاتی

حسابرسی عملیاتی چیست؟

حسابرسی عملیاتی، بررسی روشی است که یک سازمان در آن کسب و کار را انجام می دهد، با هدف اشاره به بهبودهایی که باعث افزایش کارایی و اثربخشی آن می شود. این نوع حسابرسی اساساً با حسابرسی معمولی متفاوت است، جایی که هدف آن بررسی کفایت کنترل‌ها و ارزیابی منصفانه بودن ارائه صورت‌های مالی است.

حسابرسان صورتهای مالی ، تنها به بررسی صحت اطلاعات مالی اکتفا نکردند.خدمات حسابرسان در قالب ارزیابی صرفه های اقتصادی،کارایی و اثربخشی با نامهای مختلف اورده شده است.

منظور ازعملیات در حسابرسی عملیاتی،تمامی فعالیتهایی است که توسط یک سازمان به صورت معمول ارائه می شود.در واقع معاملات و رویدادهای غیر مترقبه درچارچوب حسابرسی عملیاتی نمی گنجد.حسابرسی عبارت است ازبازرسی جستجوگرانه مدارک و سایر شواهد حسابرسی .

حسابرسی عملیاتی دربرگیرنده بررسی سیستماتیک فعالیتهای یک سازمان یا بخش مشخصی ازآن به منظور دستیابی به اهداف مشخص می باشد.

1. بررسی سیستماتیک : عبارت است ازمشاهده منظم ، برنامه ریزی شده ، بی طرفانه و تجزیه و تحلیل جامع عملیات مورد نظر.
2. بخش مشخص : موضوع عملیات حسابرسی می تواند دربرگیرنده عملیات کل سازمان باشد، اما معمولا دامنه کار به فعالیتهای بخشهای خاصی ازسازمان محدود میشود.
3. اهداف مشخص : اهداف مشخص شده توسط کسانی که از حسابرس برای انجام حسابرسی عملیاتی دعوت کرده اند، نقطه شروع حسابرسی عمیاتی است و مسئولیت تعیین اهداف حسابرسی عملیاتی به عهده طرف قرارداد و نه حسابرس است.

هدف حسابرسی عملیاتی

شناسایی نقاط ضعف و ناکارا، در تلاش برای بهبود کارایی، اثربخشی و صرفه اقتصادی فعالیتهای یک سازمان است.

در واقع حسابرسی عملیاتی دارای نگرشی آینده نگر و به دور از هرگونه کوته نظری و سطحی نگری است تا بتواند نقایص و علل آن را نه در مدیران ، بلکه در نظام ها و سیستم های کنترلی ایجاد شده جستجو و کشف نماید.حسابرسی عملیاتی به عنوان مصداق بارزی از خدمات مشاوره مدیریت ،دربرگیرنده بررسی سیستماتیک فعالیتهای یک سازمان یا یک بخش مشخص آن در دستیابی به اهداف معین است که با سه هدف کلی انجام می شود.

ایده اصلی حسابرسی عملیاتی ، ارزیابی کنترلهای مدیریتی است و نه ارزیابی عملکرد مدیران.

1. ارزیابی عملکرد
2. شناسایی فرصتهای بهبود عملیات
3. ارائه پیشنهادهایی برای بهبود عملیات و یا لزوم انجام اقدامات و بررسی های بیشتر

ارزیابی عملکرد 

عبارت است از مقایسه فعالیتهای انجام شده توسط سازمان با اهداف تدوین شده توسط مدیریت یا سیاست های سازمانی و مقایسه فعالیتهای انجام شده با سایر معیارهای اندازه گیری به منظور حصول اطمینان از کارایی ، اثربخشی و صرفه اقتصادی فعالیت های صورت گرفته.

شناسایی فرصتهای بهبود عملیات 

منظور از بهبود عمیات عبارت است از افزایش رعایت صرفه های اقتصادی ،کارایی و اثربخشی ویا ترکیبی ازاین  عوامل.بررسی و مقایسه عملکرد سازمانی می تواند زمینه شناخت نقاط ضعف و شناسایی روش های بهبود عملیات را فراهم آورد.

ارائه پیشنهادهایی برای بهبود عملیات و یا لزوم انجام اقدامات و بررسی های بیشتر

حسابرسان عملیاتی می توانند با تکیه برنتایج ارزیابی عملکرد و فرصت های بهبود عملیات ،پیشنهادهایی را به منظور بهبود عملیات ارایه نمایند.

مولفه های حسابرسی عملیاتی

۱- صرفه اقتصادی

۲- کارایی

۳- اثربخشی

۱- صرفه اقتصادی

تلاش در جهت حداقل نمودن هزینه تحصیل و استفاده از منابع با حفظ کیفیت می باشد

چهار موضوع مهم در صرفه اقتصادی مورد بررسی قرار میگیرد:

_  با ثابت نگه داشتن ستانده ها ، تخصیص و مصرف منابع در حداقل ممکن باشد.

_ با ثابت نگه داشتن منابع و هزینه ها ، ستانده ها به حداکثر ممکن برسد.

_ ستانده ها با درصد بیشتری نسبت به افزایش مصرف منابع و هزینه ها بالا می رود.

_ منابع و امکانات با رعایت صرفه جویی کامل ، تحصیل و مصرف شود، بدون آن که کیفیت دچار خدشه شود.

۲- کارایی

کمیته حسابرسی عملیاتی سازمان حسابرسی ، کارایی رابه معنای نسبت نتایج بدست آمده از عملیات (ستانده) به منابع مصرف شده (داده) تعریف کرده است.

عملیات کارا : عملیاتی است که با استفاده از روش های بهینه ، حداکثربازده (ستانده) را باصرف حداقل منابع (داده) تامین نماید.انجام کارهای بیهوده ،دوباره کاری ها،کارهای موازی و کاغذ بازی های بی مورد همگی مصداق هایی از ناکارایی عملیاتی هستند.

۳- اثربخشی

یعنی میزان دستیابی به اهداف.اثر بخشی یعنی آن که نتایج بدست آمده یا ستانده ها با اهداف مورد نظر منطبق باشد.هرچه ستانده ها بیشتر با اهداف مورد نظر تطابق کند، اثر بخشی بالاتر است.انجام حسابرسی اثر بخشی امکان بررسی سیاستها و تصمیم گیریهای دوره قبل را فراهم می سازد.

مقایسه کارایی ، اثربخشی  و صرفه اقتصادی

کارایی کمیت را و اثربخشی کیفیت کار را مورد بررسی قرار می دهد.صرفه اقتصادی عبارت است از تهیه منابع سازمان (شامل منابع مالی ،فیزیکی و انسانی) با حداقل هزینه ممکن و کارایی عبارت است از به کارگیری منابع سازمان با حداقل هزینه ممکن.

نتیجه گیری

در این مقاله درباره مولفه های حسابرسی عملیاتی بحث کردیم . با به انتها رسیدن این مطلب، شما بینندگان عزیز می توانید برای مشاهده و خواندن دیگر مقالات در این زمینه به صفحه مقالات مراجعه کنید. و همچنین  در ادامه مطالب بعدی بیشتر درباره موضوعات خاص مشاغل و مطالب مرتبط با حسابداری و حسابرسی صحبت خواهیم کرد با ما همراه باشید.